Genç Yönetici ve İş İnsanları Derneği GYİAD, Türkiye’de Genç İş Piyasası ve Geleceğine Bakış Raporu’nu 9 Aralık Çarşamba günü online olarak gerçekleştirdiği GYİAD Genç İstihdam ve Teknoloji Zirvesi’nde açıkladı.
Zirvenin açılış konuşmaları GYİAD Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Pamukçu; TİSK ve MESS Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Özgür Burak Akkol, Esas Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Sayın Emine Sabancı Kamışlı tarafından gerçekleştirilirken, günün kapanış konuşmasını ise FİBA Grubu Yönetim ve İcra Kurulu Başkanı Murat Özyeğin yaptı.
Zirve’de Dinamo Danışmanlık Kurucu Ortağı ve Universum Orta Doğu Direktörü Evrim Kuran, TİSK Genel Sekreter Yardımcısı Deniz Karakaş, Psikiyatr Dr. Gülcan Özer, Unilever Türkiye, Orta Asya ve İran Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Seçkin, Amgen Türkiye & GENSENTA Genel Müdürü Güldem Berkman ve Doğan Holding CEO’su Çağlar Göğüş gibi konuşmacılar yer alırken, panellerin moderatörlüğünü GYİAD Yönetim Kurulu Üyesi ve Arfesan A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ayşe Arkan ile GYİAD Yönetim Kurulu Üyesi ve Kariyer.net CEO’su Fatih Uysal üstlendi.
Zirve’de açıklanan ve İstanbul Ekonomi Araştırma şirketi tarafından hazırlanan Türkiye’de Genç İş Piyasası ve Geleceğine Bakış Raporu genç istihdamı, girişimcilik, istihdamda cinsiyet eşitliği ve meslek liseleri eğitimi ile ilgili önemli veriler içeriyor. Rapor aynı zamanda, genç istihdamına yönelik somut adımlar atılması gerektiğini de ortaya koydu.
Rapor ile gençliğin önündeki engellerin daha iyi anlaşılması hedeflenirken, raporun sonuçlarının kamuoyunun ve karar vericilerin dikkatine sunulmasıyla, çözümün bir parçası olunması amaçlanıyor.
Türk gençliğinin potansiyelini ortaya çıkarmanın ancak iyi eğitimli, doğru yeteneklere sahip, dünya ve ülkesi ile bağlantılı, sadece iş sahibi değil iyi iş sahibi ve mutlu gençleri topluma kazandırmakla mümkün olduğuna inanan bir oluşum olarak GYİAD, bu raporla gençlerin iş piyasasında bugün yaşadıkları sorunları ortaya koyarken aynı zamanda geleceğe yönelik bir bakış açısı sunmayı da hedefliyor.
GYİAD’ın gençliğin potansiyelini ortaya çıkarma vizyonu doğrultusunda hazırlanan rapor, derneğin gelecek stratejisinin temel yapı taşlarından birini temsil ediyor.
Türkiye’de genç istihdamı: 4 gençten biri işsiz
TÜİK Temmuz 2020 verilerine göre, Türkiye’de işsizlik oranı yüzde 13,4, genç işsizliği oranı yüzde 25,9. Diğer bir deyişle, yaklaşık 4 gençten biri işsiz. OECD (2020) ülkeleri ile kıyaslandığında, Türkiye 36 ülke arasında 9’uncu en yüksek genç işsizliğine sahip olan ülke konumunda. Türkiye’de Genç İş Piyasası ve Geleceğine Bakış Raporu’na göre ise yeni mezun gençlerin %38’i iş arayışında…
İş bulamamak, gençlerin psikolojilerinin yanı sıra aile ilişkilerini de negatif etkiliyor. Rapora göre %58,3 oranındaki çoğunluk, işsizlik sebebiyle aile ilişkilerinin olumsuz etkilendiğini ifade ediyor. Gençler, iş bulamadıkları için ailelerine karşı mahcup hissediyor, çalışmayanlar kendilerini arkadaşlarına göre geride kalmış görüyor. İş arayışında olan gençlerin %78,2’si işsizlik durumlarından dolayı kendilerini arkadaşlarından geri kalmış hissettiğini belirtiyor.
İş bulamamak beklentileri düşürürken, %64’lük kesim sadece yol-yemek veren bir yerde çalışmayı isteyebileceğini söylüyor. 18-22 yaş arasında ise bu oran %74,3 ile daha yüksek. Diğer yandan çalışanların %64’ü işinden memnun olmadığını belirtiyor.
Raporda ayrıca Esas Holding’in sosyal yatırım birimi olan Esas Sosyal’in Gençlik ve İstihdam Araştırmaları Özeti, Türkiye’de Eğitimli Gençlerin İşsizliği Kamuoyu Araştırması, Gençlik ve İstihdam Odak Grup Çalışması, Yeni Mezun Gençlerin İstihdamı ve Sosyal Etki Analizi Raporu’ndan da önemli bulgular paylaşılıyor.
İstihdamda cinsiyet eşitliği sorunu: İş arayışı olmayanların %89,4’ü kadın
Rapora göre işsiz olup iş arayışı bulunmayan katılımcıların %89,4 oranındaki çoğunluğu kadınlardan oluşuyor. Bu gruba mensup kadınların %92,1’i evli, %82,4’ü ise çocuk sahibi. Sonuçlara bakıldığında, çocuk sayısı arttıkça, kadınların iş arayışında oransal bir düşüş gözlemleniyor. Bu anlamda cinsiyet, medeni durum, çocuk durumu ve çocuk sayısı, özellikle kadınların piyasadaki istihdamını olumsuz yönde etkileyen önemli parametreler olarak göze çarpıyor. İş arayışı bulunmayan kadınların %83,4’ü ailevi sebeplerden ötürü çalışmadığını söylerken, bu oran erkek katılımcılarda %47,6. Erkek katılımcılarda “İş arayışım oldu, artık aramıyorum” beyanında bulunan “cesareti kırılmış” grubun ise %44,1 oranında olduğu görülüyor.
Her iki gençten biri girişimci olmak istiyor
Rapor verileri doğrultusunda, gençlerin girişimcilik konusunda istekli olduğunu söylemek mümkün. Katılımcıların %45,2’si yani her 2 kişiden biri, fırsatı ve imkânı olursa girişimci olmaya sıcak bakıyor.
Daha önce denenmiş ama başarılı olamamış girişimlerin çoğu yeme-içme sektöründe yer alıyor (%19,4). Başarılı olamamış girişimler arasında 2. sırada %15 ile tekstil sektörü bulunuyor. Bu sonuçlara rağmen, imkân olsa girişimci olurum diyenler ağırlıklı olarak yine aynı sektörlerde (yeme-içme ve tekstil) girişimci olmayı planlıyor. Girişimcilik fikri hizmet sektöründe daha fazla düşünülürken, üretim alanında girişim fikrinin oldukça az olduğu gözlemleniyor.
Meslek Lisesinde okumak gençliğin kendi kararı değil!
Raporda geniş kapsamlı bir meslek liseleri analizi de yer alıyor. TİSK’in, raporun bu bölümündeki değerli katkıları, işveren anketi sorularının oluşturulması ve sunulan politika önerilerini kapsıyor.
Rapora göre ülkemizde meslek lisesinde okumak, gençlerin özgür iradeleriyle değil daha çok “dış” faktörlerin etkisiyle alınan bir karar niteliğinde: LGS’de düşük skor alınması ya da ailevi baskı, gençlerin meslek lisesine yönlenmesine sebep oluyor. Diğer yandan işverenler de meslek lisesi eğitimini yeterli bulmuyor. Pandemi süreci uygulamalı eğitimleri sekteye uğrattığı için, meslek lisesi öğrencilerinin eğitimleri özellikle içinde bulunduğumuz dönemde ciddi anlamda sekteye uğruyor.
Meslek Lisesi mezunlarının çoğunluğu okudukları şehir dışına göç etmek ya da yurtdışına gitmek istiyor. Bu tablo da gösteriyor ki, ailevi imkân yetersizliği ve yabancı dil eğitim eksikliği gibi sebeplerle isteklerini gerçekleştirmesi zorlaşan meslek lisesi mezunlarının, şartlar gerçekleştiğinde dış göç eğilimleri bulunuyor.
