Aradığınız Adaya Şu anda Ulaşılamıyor

Global çapta yaşanan nitelikli eleman sıkıntısına ek olarak, Türkiye’de yaşanan gelişmeler, EYT düzenlemesi, asgari ücret zammı ve ekonomideki dalgalanmalar hemen her sektörde firmaların aradıkları elemanları bulmalarını zorlaştırıyor.  ManpowerGroup tarafından yayınlanan 2023 Yetenek Açığı Raporu’na göre her 5 şirketten 4’ü yetenek açığı sorunu yaşarken, açık pozisyonları kapatmakta her geçen gün zorlanıyor.  TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısının Mayıs 2023’te 8 milyon 567 bin’e ulaştığı kaydediliyor. Sektörden alınan bilgiye göre ise, açık pozisyonlara başvuru sayıları geçmiş yıllara göre gözle görünür şekilde azalırken, işe alım sürecine katılan adaylar işe girmek konusunda da fazla istekli görünmüyor.

Başta imalat olmak üzere tekstil turizm inşaat gibi emek yoğun sektörlerde ara eleman bulma sıkıntısı yaşanırken, şirketler, genel idare ve yönetim alanında başlangıç ve orta seviyeli pozisyonları doldurmakta da güçlük çekiyorlar.

İK Magazin Linkedin hesabı üzerinden yapılan anketin sonuçlarına göre açık pozisyonların işe alım süreçlerinin tamamlanması 4 ayı aşmış durumda.

Milyonlarca kişi iş ararken şirketler açık pozisyonları neden dolduramıyor? Şirketler ve adaylar neden ortak noktada buluşamıyor? Adaylar şirketlerden neler bekliyor?

Sektör temsilcileri neler söylüyor?

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya işçilik maliyetlerindeki artış nedeniyle Eylül 2022’den 2023 nisan ayına kadar son 7 ayda istihdam kaybının 45 bine ulaştığının altını çiziyor.

Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin ise konaklama sektöründe şu anda 350 bininin kişinin çalıştığını ve şu anda bu sayının yüzde 20-25 daha fazlasına ihtiyaç olduğunu belirterek, işe alım sürelerin kısalması için yurt dışından yabancı çalıştırma izinleri prosedürlerinin kolaylaştırılması gerektiğini ifade ediyor.

İnsan kaynakları profesyonellerini son dönemde en çok zorlayan konuların başında aradıkları pozisyonlar için uygun adaylara ulaşamamak olduğunu belirten PERYÖN (Türkiye İnsan Yönetimi Derneği) Başkanı Ebru Taşcı Firuzbay, şirketlerin, adayların değişen beklentilerine, dijitalleşme ve özellikle esnek çalışma düzenine hazır olması gerektiğinin altını çizerek şunları söylüyor;

“Soruna hem global ölçekteki nedenler hem de ülkemiz özelindeki gerekçeler ile yaklaşmak gerekiyor. Pandemi ve sonrası dönem iş dünyasının hemen her anlamda yeniden tanımlandığı, birçok sınırın kalktığı bir süreç oldu. Bu süreçte hem profesyoneller hem de iş hayatına henüz yeni dahil olacak potansiyel iş gücü anlam arayışları ve kariyer beklentilerini yeniden sorgularken, dijitalleşme ve esnek çalışma her zamankinden daha kritik hale geldi. Kendilerini bu iki alanda hazırlayan şirketler adayların tercihlerinde ön planda oldu. Çalışanların yeni dünyasını ve beklentilerini okuyamayan şirketler aday bulmak konusunda daha da zorlu bir sürece girdi.

Çalışanlar kendi değerleriyle örtüşen kurumların çatısının altında olmak istiyor, sadece ticari faydayı değil, topluma yaratılan sosyal faydayı sorguluyor. Artık keskin iş tanımları ve sınırlandırılmış ofisler, mesai saatleri yerine, çalışanın işini istediği yerden istediği zamanda yapabildiği, ilişkilerin sorumlulukların çok daha etkin paylaşıma izin veren yapıda olduğu, çalışana – lider hatta müşterinin her zamankinden çok daha yakın durduğu, çalışanların sadece tanımlı rollerde değil şirketlerinin geleceklerini de inşa edebilecekleri şekilde katkıda bulundukları ve aynı zamanda da hem gelişim programları hem de teknolojik olarak desteklendikleri kurumları tercih ediyorlar.

Adaylar iş başvurularını yaparken kurum kültürünü her zamankinden çok daha fazla sorguluyor. Bu bilgiyi de elbette kariyer portalları ve çalışan deneyimlerinden sağlıyorlar. Dolayısıyla kurumlar yeni dönemde klasik iş tanımları, ücret paketleri gibi unsurların çok daha ötesine geçerek, çalışanlarına sundukları deneyimi, sahip oldukları kurum kültürü ve gelecek fırsatlarını “gerçek çalışan örnekleri ile” daha çok anlatmak, aktarmak durumundalar. “

İşe alımda yeni açılımlara ihtiyaç duyuluyor

İşe alımda şirketlerin yeni yaklaşımlar geliştirmesi gerektiğini belirten Procat İK Direktörü Feyza Güneş şunları söylüyor;

“Adayların beklentilerinin net anlaşıldığına ve değerli olduklarını bilmeye ihtiyaçları var. Yeni nesil çalışan açısından iş sadece bir geçim kaynağı olmaktan çıktı. Bir başvuru yaparken adaylar firmanın marka imajı, çeşitlilik, kapsayıcılık, eşitlik konularına ne kadar önem verdiğini önemsiyor. Pandemiyle çalışma modellerindeki çeşitlilik sınırları ortadan kaldırdı. Artık çalışan adaylar daha fazla seçeneğe sahip. Bunların sonucunda alım süreleri de uzadı. Bu değişime değer veren çevik organizasyonlar bir adım öne çıkıyor. Tek planla devam etmek yerine şirketlerin alım süreçlerini bu değişime uyarlaması gerekiyor.”

Kariyer portalları adaylara cv doldurmanın ötesinde farklı açılımlar yapmalarını sağlayacak teknolojik açılımlar yapmalı

Kariyer portallarının adayların ve şirketlerin beklentilerini daha net ve kolay anlaşılmasını sağlayacak yeni açılımlar yapması gerektiğini vurgulayan Ege Yapı İnsan Kaynakları ve İdari İşler Direktörü Rabia Coşkun şunları söylüyor;

“Gerçekten çok değişik ve ön görülemeyen bir dönemden geçiyoruz. Aday bulmadaki bu denli bir zorluğun en temel sebebinin ise ülkemizin içinden geçtiği enflasyonist ortam ve pandeminin getirileri olduğunu düşünüyorum.  Böyle bir dönemde, adayların en önemli beklentilerinin daha iyi ücret ve şirketin sağladığı çalışma koşulları haline geldiğini görüyoruz. Adaylar aslında önünü görmek ve güven duymak da istiyor. O güveni ilk önce kendi işverenlerinde arıyorlar ve şartları iyileştirme talepleri koşulunda mevcut ortamlarını riske atmak istemiyorlar. Bu da yetenek transferlerini zorlaştırıyor. Hem aday hem de şirketler, piyasa dengesini de kaybetmiş durumda. Bu koşullarda özellikle kariyer portallarından beklentimiz; insan kaynağının teknolojiye olan eğilimini kullanarak firma cazipliğini ön plana çekmeleri ve CV doldurtmaktan öteye giderek çeşitli yollarla yetenek avcılığı yaparak bizlere destek olmaları.”

Doğru strateji ve çözümlerle nitelikli adayları çekebilmek mümkün

İçinde bulunduğumuz dönemde şirketlerin işveren markası ve esnek çalışma modelleri üzerine daha fazla mesai harcaması gerektiğini savunan L’Oréal Türkiye İnsan Kaynakları Direktörü Murat Yüksel şunları söylüyor;

“Son dönemde iş dünyasında ciddi bir aday sıkıntısı yaşanıyor. Şirketler, geçmişe göre daha uzun süreler boyunca aday arayışı içerisindeler ve bu durum hem verimliliğe hem de iş devamlılığına gölge düşürebiliyor. Bu konuyu aşmanın yolları ise değişen iş değerlerine hızla uyum sağlamak, güçlü bir işveren markası inşa etmek, esnek çalışma modellerini benimsemekten geçiyor.“

Adayların kısa sürede yüksek gelir elde etme arzusu işe alımı olumsuz etkiliyor

Adayların değişen beklentilerinin işe alım süreçlerine olumsuz yansıdığını kaydeden ISS Türkiye İnsan&Kültür Direktörü Lale Serin şunları söylüyor;

“Tüm sektörlerde olduğu gibi içinde bulunduğumuz hizmet sektöründe de özellikle son dönemde istihdam alanında ciddi zorluklar yaşanmakta olduğunu görüyoruz. Bunun nedenlerine baktığımızda ilk sırada, ülkedeki yüksek enflasyondan kaynaklı alım gücünün düşmesi, asgari ücret seviyesinde çalışma talebinin azalması ve çalışanların pandemi dönemi ile birlikte çalışmaya olan bakış açılarındaki değişiklik yer alıyor.

Özellikle e-ticaret alanında yaşanan hızlı büyüme ve daha kısa süreli çalışma ile daha yüksek gelir elde etmeye yönelik eğilimlerin hizmet sektöründeki istihdam dinamiklerini negatif etkilediğini deneyimliyoruz. Aynı zamanda, kariyer-iş dünyası platformlarının özel sektör ve çalışan beklentileri paralelinde gelişim göstermemesi, üniversite mezunu çalışan sayısının artışı, iş fırsatlarının artık sosyal medya üzerinden anlık takip edilmesi, ihtiyaçların çok hızlı değişmesi ve uzaktan çalışma eğiliminin giderek yaygınlaşması gibi unsurlar da, çalışılacak bir işyeri olarak cazibe yaratacak alternatif ödüllendirme sistemlerinin ve yan hak çeşitliliğinin sunulmasını zorunlu kılmış durumda.”

Aday ve işveren beklentileri birbirini karşılamıyor

Lineadecor İnsan Kaynakları Yöneticisi Emre Akçay aday ve işveren beklentilerinin karşılıklı beklentileri karşılamadığını belirterek şunları söylüyor;

“İşverenlerin beklentileri ile iş arayanların sahip olduğu yetkinlikler birbiri ile bağdaşmıyor. İçinde bulunulan değişken ekonomik şartlar, işveren ile iş arayanların ortak noktada buluşmasını git gide zorlaştırıyor. Eğitim sistemimizin yetersizliği ve iş hayatına uygun yetenekli adayların yetiştirilememesi, iyi eğitim görmüş, düşünen ve üreten işgücünün beyin göçü ile farklı ülkelere göç etmesi istihdamı büyük ölçüde olumsuz etkiliyor. Organizasyonel sistemlerde yeni nesil genç kuşağın yönetilmesi hususundaki zorluklar ve içeride nesiller arasında yaşanan fikir ayrılıkları ile çatışmalar her iki tarafın da işe alım konusunda isteksiz hareket etmesine neden oluyor.”