Organizasyonlar bilindiği üzere birçok kişinin belli bir amaca ulaşmak için bir araya geldikleri kurumlardır. İnsan kaynaklarının ve maddi kaynakların en etkin biçimde kullanılabilmesi için ve örgüt amaçları doğrultusunda verimli bir şekilde yönlendirilmesi için yöneticilere ihtiyaç vardır. Farklı eğitim düzeylerine, ahlaki değerlere, kültüre ve deneyimlere sahip olan bireylerin ortak bir amaca yöneltilmesinde yöneticinin davranışları, tarzı, üslubu etkilidir.
Küreselleşen dünyada evrensel nitelik kazanmış ahlaki değerleri bir yaşam biçimi haline getirmiş bir liderin olması, organizasyon ve kurumlarda etik yönetimin ve meslek ahlakının kurumsallaşmasında ve başarısında büyük önem taşır.
Organizasyonun lideri ve üst yöneticileri etik kurallarına uygun davranmazlarsa çalışanlarında etik kurallarına uygun davranması beklenmemelidir. Organizasyon ahlakı için yönetim ve liderlik ahlakı vazgeçilmezdir. Bütün bunların yanı sıra organizasyonun evrensel geçerliliği olan insan ahlakı, sistem ahlakı gibi alt yapıları da bünyesinde bulundurması gerekir.
İşin odak noktasında insan vardır. Organizasyona bağlı bireylerin kalitesinin yüksek olması yönetimin de kaliteli olduğunu göstermemektedir. Etik kurumlara sonradan eklenen faktörler gibi sonradan kazandırılacak bir olgu değildir. Etik liderlikte liderin sadece etik özellikleri ön plandadır ve bu özelliklerinin etkili olabilmesi için etik yönetime sahip bir organizasyonda yer alması gerekmektedir. Ortamın bu tür bir yönetim şekline uygunluğu örgüt kültürü ile bağlantılıdır. Aynı zamanda etik kültürün iş görenler tarafından kabullenilmesi o örgüt kültürünün yapısının güçlü olup olmadığına da bağlıdır.
Bireylerin sahip oldukları etik anlayış, onların algılama biçimlerini etkilemekte, örgütsel karar ve eylemlerini büyük ölçüde yönlendirmektedir. Bu nedenle, bireylerin etik anlayışları ile örgütte yerleşik etik anlayışın bir birini destekler nitelikte olması gerekir. Aksi taktirde amaçlar ve amaçları elde etme konusunda tercih edilen yöntem ve davranışlar arasında önemli farklılık ve çatışmalar görülebilir.
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNİN ETİK DAVRANIŞLARIN OLUŞTURULMASINDAKİ ROLÜ
İnsan Kaynakları Yönetimi etik programların geliştirilmesi, uygulanması, güncellenmesi, programla ilgili iletişimin sağlanması ve program eğitimlerinde önemli bir role sahiptir. Bunun yanında örgüt değerlerinin şekillendirilmesi ve yönetimi de İnsan Kaynakları Yönetiminin sorumluluğundadır. İnsan Kaynakları Yönetimi etik alanında özellikle de etik değerlerin benimsenmesinde önemli rol oynamaktadır. Bir başka deyişle, insan kaynakları etik yönetiminin gerçekleştirildiği yer olarak değerlendirilebilir.
Fortune 500 listesinde yer alan üretim ve hizmet işletmelerinde yapılan çalışmada işletmelerin %28’nde insan kaynakları çalışanlarının etik yönetiminden sorumlu olduğu tespit edilmiştir . Bu araştırma İKY’nin etik yönetimindeki etkinliğinin arttığını göstermektedir. Araştırmalar; etik programların karar alma süreci, lider davranışları, performans görüşmeleri ve ödül sistemleri gibi etik kültürün etkileri ile sıkı bir bütünlük içinde bulunmasının uygulamada çok daha etkili sonuçlar oluşturacağını öne sürmektedir. Bu durumda İKY, örgütteki çalışanların etik davranışlarını düzenlemek üzere çeşitli kontrol teknikleri kullanmalıdır. Bu teknikler hangi faaliyetlerin kabul edilebilir olduğunu gösterirken, çalışanlar da örgütün kendilerinden ne beklediğini anlama fırsatı bulmuş olacaklardır.
Eda Akar
