Uzun yıllardır İnsan Kaynakları yazılım danışmanı olarak evden çalışıyorum. Dolayısıyla Covid-19 salgını ortaya çıktığında çalışma düzenimde çok büyük bir değişiklik olmadı. Gerçi çevremde bu geçiş sürecini çok sancılı geçirenlere de şahit oldum. Evden çalışma yerine bazen sanal çalışma bazen de uzaktan çalışmanın kullanıldığını görüyoruz. Sonuçta hepsi aynı kapıya çıkıyor ve pandemiyle birlikte bu şekilde çalışmak kaçınılmazımız haline geldi. Peki pandemi öncesi durum neydi?
2020 ilk çeyreği rakamlarına göre, dünya çapında, evden ya da uzaktan çalışmak 2005’e göre yüzde 159 arttı.[1] Ki bu rakam Covid-19’un etkisini göstermiyor çünkü rakamlar Mart 2020’de basılmış bir çalışmaya ait. Bilindiği üzere, pandemi sonrası, uzaktan çalışma imkânı olan iş gücü evden çalışmaya başladı. Aylardır bu şekilde çalışmaya devam ediliyor. Ve bu bilinmezlikle sürecin daha ne kadar böyle devam edeceği tam bir muamma.
Pandeminin sanal çalışmanın üzerindeki etkisini açıkça ifade edebilmek için sayılara geri dönelim. İngiltere’de Covid-19 öncesi evden çalışan sayısı 1,7 milyon iken bu rakam pandemi sonrası 20 milyonu aşmış durumda.[2] Pandemi öncesi duruma bakacak olursak, Eurostat 2019 rakamlarına göre, 18-64 yaş arasındaki toplam iş gücünde evden çalışanların oranı Türkiye’de yüzde 2,1 iken bu rakam İngiltere için yüzde 4,7. Hollanda, yüzde 14,1’lik evden çalışma oranıyla Avrupa’da ilk sırada yer alıyor.[3] Bu sonuçlar benim için sürpriz olmadı. Zira 12 yıllık Hollanda, 8 yıllık İngiltere tecrübem ve Türkiye’deki iş çevremden aldığım geri bildirimlerde, Hollanda’nın uzaktan çalışmada öncü ülkelerden biri olduğunu ve İngiltere ile arasında büyük bir farkın olduğunu ve Türkiye’nin ise bu konuda daha yolun çok başında olduğunu gözlemlemiştim.
IWG’nin 2019’da 80 ülkeden 15.000’in üzerinde profesyonelle yaptığı bir araştırmaya göre, Hollanda’da şirketlerin yüzde 75’inde esnek çalışma politikaları uygulanıyor. Bu rakam İngiltere’de yüzde 68 ve Amerika’da yüzde 69. Türkiye için bir rakam paylaşılmamış. Hollanda ve İngiltere’de esnek çalışmanın yeni normal olduğunu düşünenler, çalışanların yüzde 73’üyken bu rakam Amerika’da yüzde 74.[4] Tabii ki bu rakamlar Mart 2019’a ait, yani ister istemez pandemi sonrasında bu rakamlarda bir yükselme olacağını beklemek şaşırtıcı olmayacaktır.
Deloitte Türkiye’nin Nisan 2020’de Covid-19 etkisini göstermek amaçlı yapmış olduğu araştırmaya göre “Evden/uzaktan çalışma sistemi salgın sonrasında daha fazla uygulanmalı mı?” sorusuna yüzde 72,9 ile katılımcıların büyük bir çoğunluğu “Evet” yanıtını vermiştir.[5] Bu rakam, Hollanda ve İngiltere için pandemi öncesi araştırma sonuçlarına yakınlık gösteriyor. Bu sonuçları Türkiye’de, , özellikle kurumsal hayatta, sanal çalışmanın gerçek anlamda uygulanmasının diğer Batı ülkelerini takipte hızlanacağı seklinde yorumlayabiliriz.
Bugünkü duruma baktığımızda, Covid-19’un etkisiyle gelecekte daha yaygın olarak sanal çalışma ve sanal toplantıların bizleri beklediğini söyleyebiliriz. Bu bir seçim olmaktan çıkıp zorunluluk haline gelmiştir. Bu şartlarda sanal çalışmayı ve sanal toplantıları en verimli hale getirmeye çalışmak bizim için yadsınamaz bir gerçektir.
Deniz Gökçe Gemici
İnsan Kaynakları Yazılım Danışmanı
